W zależności od kryteriów podziału roślin wyróżnia się podział botaniczny i użytkowy. Podział botaniczny bywa naturalny lub sztuczny. W obrębie systemu sztucznego dzieli się rośliny na zarodnikowe i nasienne. Przyjmując jako kryterium podziału długość życia roślin dzieli się je na roczne i wieloletnie, można dzielić rośliny pod względem drewnienia pędów na zielne i drzewiaste, w obrębie roślin drzewiastych istnieje podział pod względem wielkości i charakteru wzrostu na krzewy i drzewa. Układy te i im podobne są sztuczne, tworzone dla pewnych potrzeb, nie mają jednak nic wspólnego z układem naturalnym, który jest oparty na budowie organów rozmnażania. Przy tworzeniu podziału użytkowego istnieje znaczna swoboda, a kryteria podziału wynikają często z potrzeb zawodu ogrodniczego. Rośliny można więc dzielić według: 1) miejsca i sposobu uprawy — w szklarni i w gruncie, wśród szklarniowych wyróżnia się gatunki szklarni ciepłej i zimnej, 2) sposobu zastosowania w dekoracji — rośliny doniczkowe kwitnące, doniczkowe ozdobne z liści, rośliny na kwiat cięty itp., 3) sposobu zastosowania w terenach zieleni — rośliny na kwietniki trwałe i sezonowe, krzewy grupowe lub pokrojowe, na żywopłoty cięte lub naturalne, drzewa uliczne i parkowe, 4) wymagań glebowych — byliny na gleby lekkie i gleby ciężkie, drzewa na gleby ciężkie i lekkie, 5) wymagań w stosunku do wilgotności gleby — rośliny na gleby wilgotne i na gleby suche.