Compositae – złożone

Dahlia variabilis (D. pinnata) — Dalia zmienna (Georginia). Pochodzi z Meksyku. Bylina, której części podziemne bulwiasto zgrubiałe nie wytrzymują niskich temperatur naszych zim. Dorasta do wysokości 1 m. Łodyga wzniesiona, u dołu zdrewniała, wewnątrz pusta, liście naprzeciwległe, podwójnie pierzaste. Koszyczki kwiatowe o średnicy 8-30 cm, osadzone na długich szypułkach, pojedynczo w kątach liści. Kwiaty barwy różnej, od białej poprzez żółtą, pomarańczową, w różnych odcieniach czerwieni do ciemnofioletowej, bywają cieniowane. Kwitną od lipca do późnej jesieni. Dalie rozmnaża się z podziału części podziemnych, względnie z sadzonek. Z siewu rozmnaża się jedynie grupę dalii karłowych o kwiatach pojedynczych. Dalie wykopuje się w dzień możliwie pogodny, po pierwszych przymrozkach jesiennych, na które od razu reagują. Przycina się je 15 cm nad częścią podziemną, pozwala ścieknąć sokom, umieszczając bulwiasto zgrubiałe korzenie w górze, przycięte łodygi ku dołowi. Po paru godzinach przesuszenia na powietrzu dalie wynosi się do przechowalni dostatecznie suchej, o temperaturze 3-10°C. Podział karp stosuje się, gdy zależy nam na otrzymaniu większej liczby roślin. Dalie dzieli się przed ich wysadzeniem w końcu kwietnia lub początkach maja, tak aby wszystkie bulwiasto zgrubiałe korzenie miały u wierzchołka przynajmniej jedno dobrze wykształcone oczko (pąk). Przy masowym rozmnażaniu dalii stosuje się sadzonkowanie. W tym celu już w lutym wysadza się zgrubiałe korzenie dalii w szklarni lub ciepłym inspekcie w temperaturze ok. 20°C i z pojawiających się pędów sporządza sadzonki. Sadzi się je następnie w mnożarce lub w skrzynkach, w gruboziarnistym piasku, przykrywając szybkami szkła i umiarkowanie je zraszając. W temperaturze ok. 22°C ukorzeniają się one w ciągu 3-4 tygodni. Gdy się dobrze ukorzenią, sadzi się je pojedynczo do doniczek, w ziemię liściowo-kompostową, po czym umieszcza w szklarni lub inspekcie. W drugiej połowie maja przesadza się je do większych doniczek (8-10 cm średnicy) i dołuje na zagonie lub Wysadza na grzędy kwiatowe, kwitną tego samego roku. Przy rozmnażaniu z siewu odmian pojedynczych karłowych, wysiewa się nasiona w marcu do skrzynek lub bezpośrednio do inspektów. Siewki nad drugim liściem uszczykuje się, aby spowodować rozkrzewienie. Rośliny wysadza się do gruntu w końcu maja. Kwitną do późnej jesieni. Wszystkie dalie wymagają gleb ciepłych, przepuszczalnych, piaszczysto-gliniastych, żyznych, mocno nawożonych dobrze przegniłym nawozem i stanowiska słonecznego. Aby zapobiec łamaniu dalii przez wiatry, palikuje się każdą oddzielnie lub przywiązuje do drutów. Dla otrzymania piękniejszych koszyczków kwiatowych usuwa się pędy słabsze, pozostawiając jedynie silniejsze. Po przekwitnięciu należy natychmiast usuwać koszyczki. Dalie są ozdobne z barwnych, często bardzo dużych kwiatów, a także niektóre z ciemnopurpurowych liści. Odmiany wysokie wysadza się na specjalne rabaty lub w grupy na trawniku, niskie na rabaty kwiatowe, obwódki lub też na drugie obsadzenia kwietników. Odległości pomiędzy roślinami zależnie od odmiany wynoszą 30-80 cm. Liczne odmiany dalii, zależnie od ich zastosowania, można podzielić na: a. niskie (karłowe) o wysokości 30-60 cm, do tej grupy zalicza się dalie pojedyncze o kwiatach brzeżnych języczkowych żółtych, pomarańczowych i we wszystkich odcieniach czerwonych, oraz niskie mieszańce, różniące się nieco wzrostem i przeróżnymi barwami kwiatów. b. dalie, wysokie o wysokości 80-150 cm, do grupy tej zalicza się dalie pełne, różniące się budową i wielkością koszyczków kwiatowych, wyróżnić można dalie dekoracyjne o szerokich, dużych kwiatach języczkowych, dalie kaktusowe — o kwiatach języczkowych rurkowato zwiniętych, i dalie pomponowe — o kwiatach języczkowych lejkowatych, tworzących kuliste koszyczki. Choroby i szkodniki. Dalie podlegają wielu chorobom. W przechowalni groźna jest zgnilizna twardzikowa powodująca gnicie bulw oraz szara pleśń powodująca gnicie pąków kwiatowych i kwiatów, a następnie bulw w przechowalni. Chorobom zapobiega się przez oddzielanie i palenie zarażonych karp, utrzymywanie odpowiedniej temperatury i stopnia wilgotności w przechowalni oraz stosując opryski cieczą grzybobójczą. Występujące na młodych pędach mszyce zwalczamy opryskując cieczą mszycobójczą.