Rozmnażanie przez sadzonki

Do rozmnażania roślin przez sadzonki służą części nadziemne i podziemne. Znaczną większość roślin szklarniowych i gruntowych, zarówno trwałych jak i rocznych, rozmnaża się z sadzonek zielnych. Ten sposób rozmnażania ma szczególne znaczenie w ogrodnictwie ozdobnym. Do zakładania kwietników, zwłaszcza sezonowych, rabat bylinowych itp. zwykle jest potrzebna większa liczba roślin o jednakowym wzroście, barwie, liściach. Materiał roślinny o tych cechach można uzyskać głównie przez sadzonki zielne. Rośliny mateczne przeznaczone na sadzonki muszą odznaczać się równym wzrostem, prawidłową barwą kwiatów, wielkością i barwą li- liści, a przy tym muszą być zdrowe. Sadzonki zielne mogą być robione z części wierzchołkowej lub z pędów bocznych, które odrywa się od pędu głównego z tzw. piętką. Długość sadzonek zielnych jest zależna od charakteru i wzrostu roślin i wynosi 5-4-8 cm. Sadzonkę przycina się pod węzłem zostawiając 3-4-5 liści, a liść najbliższy węzła usuwa się, zostawiając część ogonka nad pąkiem dla jego ochrony. Należy unikać przycinania liści, chyba że są zbyt duże. Cięcie sadzonek powinno się odbywać partiami, sadząc je natychmiast do przygotowanego podłoża. Chodzi bowiem o to, aby nie dopuścić do więdnięcia sadzonek. Dla przyspieszenia ukorzeniania się końce sadzonek można obsypać preparatem hormonalnym (np. Seradix, Hormosap). Podłożem dla sadzonek może być mieszanina piasku z torfem lub perlitem. Ponieważ poszczególne rośliny mają różne wymagania odnośnie odczynu gleby, należy dla jednych przygotować podłoże o odczynie kwaśnym, dla innych obojętnym. Podłożem o odczynie kwaśnym może być mieszanina piasku z nie odkwaszonym torfem, np. dla azalii. Dla większości gatunków roślin przygotowuje się podłoże o odczynie lekko kwaśnym (zmieszany piasek z torfem w stosunku 2:1). Dla roślin wymagających odczynu obojętnego stosuje się jako podłoże piasek lub perlit, który jest materiałem wolnym od bakterii i grzybów. Warstwa podłoża wynosi zwykle 5-8 cm. Podłoże przed umieszczeniem sadzonek należy ubić i sprawdzić czy nie powstały spadki, które trzeba wyrównać do właściwego poziomu, aby przy podlewaniu woda nie spływała. Sadzonki wysadza się w rzędy wykonane odpowiednim znacznikiem, wkładając końce sadzonek płytko (1 cm), w otworki robione cienkim kołeczkiem i obciska ziemią. Należy unikać sadzenia zbyt gęstego, które może spowodować gnicie liści nie ukorzenionych jeszcze sadzonek. Odległość rzędów zależy od wielkości sadzonek i wynosi 5-8 cm. Sadzonki o jednakowym okresie korzenienia się należy grupować blisko siebie, w przeciwnym razie utrudnia to wietrzenie i hartowanie roślin. Dlatego też mniejszą liczbę roślin sadzonkuje się w skrzynkach, co ułatwia przeniesienie ukorzenionych sadzonek w inne miejsce. Posadzone sadzonki należy podlać zraszaczem lub konewką z drobnym sitkiem. Po podlaniu przykrywa się oknami i cieniuje. Jeżeli jest słoneczna pogoda, zraszanie sadzonek należy powtarzać 3-4 razy, w dni pochmurne rzadziej. Sadzonki tkwiące w podłożu muszą mieć stałą wilgotność powietrza i temperaturę (20-25°C) zwłaszcza do czasu, kiedy nie wytworzą się pierwsze korzenie. Stałą wilgotność otoczenia można uzyskać przez uszczelnienie okien inspektowych, w szklarni natomiast przez szczelne przykrycie parapetów lub skrzynek folią. Wskazówką dużej i stałej wilgotności powietrza przy sadzonkach są krople wody na folii lub szybach. Do czasu ukorzenienia się sadzonki powinny przebywać w świetle rozproszonym, silne światło bowiem powoduje więdnięcie, a to opóźnia tworzenie się korzeni. Sadzonkowanie w szklarni ma dodatnie strony, gdyż łatwiejsze są do przeprowadzenia wszelkie zabiegi pielęgnacyjne, takie jak utrzymanie właściwej temperatury, światła i wilgotności otoczenia. Sadzonki umieszczamy bądź do przygotowanego podłoża na parapetach, bądź do skrzynek. Ten drugi sposób jest lepszy, gdyż skrzynki można odpowiednio przesuwać lub przy wystąpieniu objawów zagrzybienia usuwać. Pora sadzonkowania zależy od wymagań roślin oraz od zapotrzebowania na nie. Rośliny kwietnikowe sadzonkuje się na przedwiośniu lub wiosną w szklarni (Althernanthera sp., Iresine sp., Coleus sp.). Trudno krzewiące się byliny, np. odmiany ostróżek, łubinów, sadzonkuje się również w szklarni w zimie (styczeń—luty) z roślin przygotowanych w jesieni. Niektóre byliny sadzonkuje się przed kwitnieniem (od maja) lub w ciągu lata, po przekwitnieniu, do końca sierpnia. Sadzonkowanie niektórych gatunków można powtarzać w ciągu lata (floksy rabatowe). Byliny sadzonkuje się w niskich skrzyniach inspektowych na właściwym podłożu, a następnie szczelnie przykrywa oknami. Niektóre rośliny można rozmnażać z sadzonek liściowych. Do sadzonkowania używa się całych liści, jeżeli są małe, lub części dużych blaszek liściowych. W pierwszym przypadku odrywa się liść z ogonkiem, który należy wyrównać ostrym nożem i umieścić płytko, rzędami w podłożu (Sedum spectabile, Echeveria sp.). Gdy blaszka liściowa jest duża, wycina się w niej trójkątne sadzonki z grubymi rozgałęziającymi się nerwami. Wierzchołek trójkąta i nasadę rozgałęzień nerwów przycina się równolegle do podstawy, po czym umieszcza w przygotowanym podłożu. Rozmnażanie drzew i krzewów z sadzonek zielnych odbywa się wyłącznie w szklarniach lub inspektach. Ten sposób rozmnażania stosujemy do roślin, których nie można rozmnażać za pomocą sadzonek zdrewniałych. Najlepszą porą sadzonkowania jest koniec czerwca i lipiec; nie można tu jednak ustalić bliższego terminu. Kolejność rozwijania się i wzrostu poszczególnych gatunków i odmian jest wskaźnikiem pory ich rozmnażania. Wskazane jest zatem kontrolowanie stanu dojrzewania pędów, w celu uchwycenia właściwej pory cięcia na sadzonki. Pędy nadają się do robienia sadzonek, jeżeli przy silniejszym zginaniu łamią się, natomiast łamiące się przy lekkim zginaniu są zbytnio zdrewniałe i te trudno się ‘Ukorzeniają. Nie nadają się również do cięcia pędy, które przy zginaniu nie łamią się, lecz wyginają.